Ancak bayramı bayram tadında ve sağlıklı geçirmek için bazı beslenme kurallarına dikkat etmek gerekiyor. Aksi takdirde pek çok sağlık sorunuyla karşılaşılabiliyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Dyt. Buşra Mutlu, Kurban Bayramı’nda sağlıklı beslenmenin püf noktaları hakkında bilgi verdi.
Gelişen ve değişen dünyada insanların önemli sorunlarının başında yeterli ve dengeli beslenme gelmektedir. Bu açıdan hayvansal gıdalar, sahip oldukları biyolojik özellikleri nedeniyle vazgeçilmez ve diğer gıda maddeleri ile ikame edilemez bir konumdadır. Kırmızı etler özellikle proteince zengindir. Kırmızı etler, demir, çinko, selenyum gibi bazı minerallerle, B1, B6, B12 ve D vitamini gibi vitaminleri de içermektedir. Ancak kırmızı et, faydasını uygun miktarlarda ve doğru hazırlama yöntemleriyle tüketildiğinde tam olarak verebilmektedir.
ETİN YANINDA SEBZE TERCİH EDİN
Kırmızı etin sebzeyle pişirilmesi veya haşlanmış sebzeyi etin yanına garnitür olarak kullanmak besin çeşitliliğinin sağlanmasına katkıda bulunur. Sebzelerin içeriğinde bulunan C vitamininin, etlerde bulunan demir, çinko ve magnezyumun emilimini, vücutta kullanılmasını artırmaktadır. Kırmızı et ve sebzeyle birlikte ayran ile yoğurt tercih edilirse sağlıklı bir seçim yapmış olmak mümkündür.
ETTEKİ YAĞ MİKTARINA DİKKAT
Kurban Bayramı’nda şişmanlık, kalp-damar hastalığı, diyabet, hipertansiyon, mide rahatsızlığı gibi sağlık sorunları olan bireyler ile yaşlılar beslenme düzenlerine daha çok dikkat etmelidir. Yağlı etlerin doymuş yağ ve kolesterol içeriği daha yüksek olduğu için kalp-damar hastalığı, diyabet ve hipertansiyonu olan bireyler bayramda yağsız veya az yağlı etleri tercih etmeli; eti kısıtlı miktarlarda tüketmeli, aşırıya kaçmamalıdır. Etlerde görünür yağlar ayrılarak yağ miktarı azaltılmalıdır. Yağ miktarı azaltılmazsa ve aşırı et tüketimi olursa çeşitli sağlık sorunlarıyla karşılaşılabilir.
İYİ ÇİĞNEYİN, ETİ HEMEN TÜKETMEYİN
Kırmızı et sindirimi ağır olan besinler grubundadır. Yeni kesilmiş hayvanların etlerindeki ölüm sertliği geçmeden, olgunlaşma sağlanmadan pişirme, sindirimi de zorlaştırmaktadır. Özellikle mide-bağırsak hastalığı olan kişiler kurban etlerini hemen tüketmemeli; buzdolabında birkaç gün beklettikten sonra, haşlama veya ızgarada pişirme yöntemiyle pişirerek tercih etmelidir. Sindirim sorunu, hazımsızlık gibi sabahları yumurta, peynir, domates, yeşillik ve esmer gibi sindirimi göreceli olan daha kolay besinler tüketilmesi önerilir. Etlerin sindirimi üzerine çiğnemenin de etkisi bulunmaktadır. Yağsız etlerin maksimum emilimleri için yeterli miktarda çiğnenmeleri gerekmektedir.
AĞIR ATEŞTE PİŞİRMEK SAĞLIKLIDIR
Kırmızı ette doğru pişirme yöntemi tercih edilmezse besin öğesi kayıpları meydana gelebilir. Bu nedenle haşlama, ızgara veya fırın en sağlıklı pişirme yöntemleri arasındadır. Pişirme yöntemi seçileceği zaman etin türüne dikkat etmek gerekmektedir. Kasların yüksek bağ dokusu içerikleri normalde daha az olgunlaşmalarına neden olmaktadır. Bağ dokusu içeriği yüksek etler için nemli bir ısıtma yöntemi, örneğin ağır ateşte veya sıvıda pişirme önerilir. Ayrıca eti yüksek ateşte pişirmek sağlığa zararlı maddeleri ortaya çıkarır ve bu kanserojen etki oluşturabilir. Izgara ya da mangal tercih edilecekse pişirilen etin mangalla arasında yaklaşık 15 cm mesafe bırakmak gerekir. Yüksek ısıda pişirme yöntemiyle etler bozulabilir, etin içi çiğ kalabilir. Etin çiğ ya da az pişmiş olması besin zehirlenmelerine de neden olabilir. Kırmızı et ne kadar yüksek ısıya maruz kalırsa o kadar zararlıdır.
DERİN DONDURUCUDA EN FAZLA 3 AY BEKLETİN
Etler, buzdolabında en fazla 3 gün, buzlukta -4 derece ile en fazla 7 gün, derin dondurucuda -32 derece ile en fazla 3 ay bekletilmelidir. Kurban etleri, dondurulmadan önce küçük parçalara ayrılarak buzdolabı poşetine veya yağlı kâğıda sarılmalıdır, böylece çözdürme işlemi de kısa sürer ve bakteri oluşumu engellenir. Kalorifer üzerinde, açıkta ya da sıcak suda bekletme gibi çözdürme yöntemleri, sağlık açısından risklidir. Ayrıca çözdürülen et, hemen pişirilmeli, asla tekrar dondurulmamalıdır. Bunun yanında bayramda kesilen kurban eti birkaç saat içinde değil bir gün sonra tüketilmelidir. Çünkü hemen tüketilen et şişkinliğe, hazımsızlığa sebep olabilir.
GÜN AŞIRI BİR DİLİM BAKLAVA YETERLİ
Bayramlarda en çok yapılan yanlışlardan biri de tatlı tüketiminin artırılmasıdır. Bu dönemlerde şerbetli tatlılar daha çok tercih edilmektedir. Eğer şerbetli tatlı tüketilmek isteniyorsa ve kişinin diyabet gibi bir sağlık sorunu yoksa gün aşırı 1-2 dilim baklava tercih edilmelidir. Şerbetli tatlılar yerine meyveli ve sütlü tatlıların veya vitamin, mineral ve posadan zengin kuru meyveler, ceviz, fındık gibi kuru yemişlerin tercih edilmesi daha uygun olacaktır.
SU TÜKETİMİ ARTMALI
Bayram ziyaretleri sırasında artan çay ve kahve tüketimi aşırı miktarlarda olduğunda uykusuzluk, kalp ritim bozuklukları, mide problemlerine sebep olabilmektedir. Bu tür içeceklerin tüketilen miktarlarına dikkat edilmeli, bunun yanı sıra su tüketimi kaba bir hesapla günde 2- 2,5 lt olmalıdır.